το εργαστήριο
Ο σταθμός καλλιτεχνικής φιλοξενίας στεγάζεται σε ένα προβιομηχανικό οινοποιείο των Πελετών, το οποίο χτίστηκε το 1903. Ο χώρος έχει σήμερα διαμορφωθεί ως ένα pop-up δημιουργικό εργαστήριο, το οποίο προσφέρει μια γαλήνια ατμόσφαιρα και μια ολοένα αναπτυσσόμενη βιβλιοθήκη παιδικών βιβλίων από όλο τον κόσμο. Τα βιβλία προέρχονται από δωρεές εκδοτικών οίκων, συγγρα΄φεων και άλλων δημιουρ΄γών.
Παράλληλα με την προσωρινή λειτουργία του ως pop-up εργαστηρίου, διεξάγεται ένα συστηματικό πρόγραμμα έρευνας, καταγραφής, τεκμηρίωσης και σταδιακής αποκατάστασής του ώστε να μπορέσει στο μέλλον να λειτουργήσει ως ένας ολοκληρωμένος σταθμός, ο οποίος θα φιλοξενεί καλλιτέχνες, δημιουργούς και μελετητές στα Πελετά παρέχοντας χώρους διαμονής και εργασίας.
Μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος αποκατάστασης, οι καλλιτέχνες φιλοξενούνται στην κατοικία του ορόφου του κτηρίου, η οποία έχει αποκατασταθεί ώστε να εξυπηρετεί όλες τις σύγχρονες ανάγκες κατοίκησης.
το χωριό
Τα Πελετά Νότιας Κυνουρίας είναι ένα ορεινό χωριό της Αρκαδίας στη νότιο-ανατολική πλευρά του Πάρνωνα. Βρίσκονται σε ένα οροπέδιο και αποτελούν το κέντρο μιας πλειάδας μικρότερων οικισμών και χωριών.
Λέγεται, ότι πήραν το όνομά τους από την παλιά τουρκική λέξη pelit, που σημαίνει τον καρπό της βελανιδιάς. Γιγάντιες υπεραιωνόβιες βελανιδιές, στέκουν έως σήμερα διάσπαρτες στο χωριό μαρτυρώντας όσα έχουν δει και έχουν ακούσει.
Στα Πελετά εγκαταστάθηκαν κάτοικοι από τα γύρω ορεινά χωριά στο τέλος του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα. Καθώς όλα δείχνουν, αυτό που έφερε τους ανθρώπους στο οροπέδιο των Πελετών, εκείνη την εποχή, ήταν οι δυνατότητες που έδινε η αμπελοκαλλιέργεια και οι πρόσφορες εκτάσεις της περιοχής. Την ίδια εποχή η ζήτηση για οινοπαραγωγικά αμπέλια στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Πελοπόννησο, κορυφώθηκε, αφού η φυλλοξήρα που εμφανίστηκε στη Γαλλία το 1863, είχε καταστρέψει περίπου τα δύο τρίτα των Ευρωπαϊκών αμπελώνων.
Έτσι, σχεδόν το σύνολο των δραστηριοτήτων της κοινότητας όσο και η παραδοσιακή αρχιτεκτονική διαμορφώθηκε γύρω από την αμπελοκαλλιέργεια και την παραγωγή κρασιού. Οι διώροφες πέτρινες κατοικίες στην πλειονότητά τους περιλαμβάνουν ληνούς (πατητήρια) στο ισόγειο και κελάρια στο υπόγειο επίπεδο. Αυτοί οι χώροι αποτελούν πλήρεις μικρές προ-βιομηχανικές οινοποιητικές μονάδες, οι περισσότερες εκ των οποίων διατηρούνται έως σήμερα.
ΣΗΜΕΙΩΜΑ από τις επιμελήτριες του προγράμματος
Το βιβλίο αποτελεί για εμάς ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της ζωής και της καθημερινότητάς μας. Βιβλία που διαβάζουμε ως αναγνώστριες, βιβλία αναφοράς για τη δουλειά μας, βιβλία που χαρίζουμε και αυτά που ακόμη δεν διαβάσαμε. Ανάμεσα σε όλα αυτά τα βιβλία, έχουμε κρατήσει μια ξεχωριστή θέση για το παιδικό βιβλίο. Το «βελανίδι» αποτελεί μια έκφραση αυτής της μοναδικής θέσης που καταλαμβάνει το παιδικό βιβλίο στη ζωή μας. Ας συστηθούμε λοιπόν:
Είμαι ιστορικός τέχνης και ανθρωπολόγος, έμαθα να γνωρίζω τους τόπους, να διακρίνω τοπικότητες και τοπικές ταυτότητες, να ψάχνω και να βρίσκω μικρές και μεγαλύτερες ιστορίες που συνδέουν τους ανθρώπους με το περιβάλλον τους, το παρελθόν τους, τον τόπο τους. Έμαθα να ερευνώ με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, ακόμα και μέσω της τέχνης. Η εθνογραφική έρευνα με έφερε κοντά σε πολλούς διαφορετικούς τόπους. Επέστρεψα στα Πελετά, έπειτα από μια γενιά, για να μάθω από και για το χωριό, που πια αποκαλώ «το χωριό μου». Όλα όμως, όπως κάθε φορά, ξεκινούν με έναν σπόρο. Αυτή τη φορά ο σπόρος είναι το «βελανίδι», ένας χώρος όπου μοιραζόμαστε την περιπέτεια της έρευνας με τους ανθρώπους του παιδικού βιβλίου.
Κατερίνα Κωνσταντίνου
Χαρτιά, μολύβια, τετράδια και βιβλία αποτελούν κομμάτια ολόκληρης της παιδικής και ενήλικης ζωής μου. Οι σπουδές στην Ιστορία Τέχνης και η μετέπειτα εργασιακή μου εμπειρία σε εκδοτικούς οίκους, και ευρύτερα στον μαγικό χώρο του βιβλίου, μπόλιασαν την αγάπη μου για οτιδήποτε χειροπιαστό εμπεριέχει μέσα του τέχνη: την τέχνη του λόγου, την τέχνη της εικονογράφησης, την τέχνη της τυπογραφίας και τόσες άλλες. Το «βελανίδι» από την άλλη, είναι αυτός ο μαγικός τόπος που φέρνει κοντά ανθρώπους, τέχνη, βιβλία και φύση. Γιατί, αν κάπου πρέπει να βρω την αξία των πραγμάτων, θα ψάξω στις παρέες και στο μοίρασμα, στη φροντίδα και το νοιάξιμο, ειδικά όταν αυτά βρίσκουν χώρο σε τόπους αναπάντεχους και ονειρικούς.
Γεωργία Σουβατζή